Oddychanie jest wyjątkową funkcją organizmu, ponieważ jest zwykle regulowane automatycznie przez Autonomiczny Układ Nerwowy, ale może być świadomie modyfikowane. Z tego powodu może działać jako brama między świadomymi i nieświadomymi aspektami jaźni. Oczywiście tradycja jogiczna twierdzi, że wszystkie funkcje ciała kontrolowane przez Autonomiczny Układ Nerwowy mogą, wraz z praktyką, stać się wolicjonalne - nawet bicie serca. Ale dopóki jogin nie osiągnie tego poziomu, ćwiczenie kontroli oddechu jest najbardziej dostępnym sposobem na stworzenie mostu.
Aby poprowadzić swoich uczniów tą ścieżką, pomocne jest zrozumienie podstawowych fizjologicznych funkcji oddechu. Oto jak wpływa to na organizm: podczas wdechu kurcząca się przepona (pierwotny mięsień oddechowy, który jest jak skóra bębna oddzielającego klatkę piersiową od jamy brzusznej) opada na narządy poniżej, wytwarzając ciśnienie. W rezultacie jama piersiowa rozszerza się, a jama brzuszna nieco się kurczy. Kiedy robimy wydech, dzieje się odwrotnie: przepona rozluźnia się i zwalnia do góry, gdy klatka piersiowa rozluźnia się do wewnątrz, pozwalając na sprzeczną z intuicją przestronność brzucha. To uczucie przestrzeni w jamie brzusznej może być trudne do odczucia u osoby z jakimikolwiek ograniczeniami w naturalnym swobodnym oddychaniu, ale jest łatwe do zmierzenia u niemowląt. Podczas głębokich długotrwałych inhalacjiw jamie klatki piersiowej powstaje ciśnienie, które stymuluje kilka efektów współczulnego układu nerwowego (odgałęzienia Autonomicznego Układu Nerwowego, który wywołuje reakcję „walcz lub uciekaj”), z których najbardziej zauważalnym jest przejściowy wzrost częstości akcji serca i ciśnienia krwi. Głęboki, długotrwały wydech ma tendencję do aktywowania przeciwnej gałęzi autonomicznego układu nerwowego - układu przywspółczulnego - co znowu ma wiele skutków, w tym tymczasowy - ale natychmiastowy! - spadek zarówno tętna, jak i ciśnienia krwi.Głęboki, długotrwały wydech ma tendencję do aktywowania przeciwnej gałęzi autonomicznego układu nerwowego - układu przywspółczulnego - co znowu ma wiele skutków, w tym tymczasowy - ale natychmiastowy! - spadek zarówno tętna, jak i ciśnienia krwi.Głęboki, długotrwały wydech ma tendencję do aktywowania przeciwnej gałęzi autonomicznego układu nerwowego - układu przywspółczulnego - co znowu ma wiele skutków, w tym przejściowy - ale natychmiastowy! - spadek zarówno tętna, jak i ciśnienia krwi.
Można to łatwo poczuć: usiądź spokojnie przez chwilę, świadomie wydłużając oddech tak bardzo, jak to tylko możliwe i pozwalając mu się zaokrąglić, tak aby wdech wpadał bezpośrednio do wydechu. Po ustaleniu rytmu długiego, płynnego i wygodnego oddychania, umieść dwa palce z boku krtani i poczuj puls. Jeśli twój oddech jest niewymuszony i długi, powinieneś być w stanie zmierzyć wzrost tętna podczas wdechu i spadek podczas wydechu.
Mówiąc bardzo ogólnie, joga to praktyka równoważenia przeciwieństw. Często w naszej praktyce i nauczaniu dążymy do zrównoważenia wdechu i wydechu, co ma neutralizujący wpływ na prądy dwóch gałęzi Autonomicznego Układu Nerwowego. Jednak w zależności od pożądanego efektu, zmiana skupienia na wdechu lub wydechu znacznie zmieni energetyczny rezultat praktyki jogi.
Wdech, choć często uważany za oddech ekspansywny, w rzeczywistości tworzy ciśnienie wokół serca, które przenosi system - przynajmniej podczas cyklu oddechowego - do układu współczulnego. Głęboki wydech przesuwa go w innym kierunku. Tak więc w praktyce osobistej, jeśli ktoś ma skłonność do niepokoju i próbuje uwolnić się od stresu, bardziej pomocny będzie współczynnik oddechu, który podkreśla wydech. Z drugiej strony, u osoby, która ma skłonność do depresji lub letargu, ten sam współczynnik oddechu wzmocni te trudności.
Mówiąc najprościej, krótkie zatrzymania oddechu na końcu cykli oddechu (pod koniec wdechu lub wydechu) będą miały tendencję do wzmacniania efektu poprzedniego oddechu. Istnieją oczywiście bardziej subtelne i złożone sposoby patrzenia na energetyczne skutki czterech elementów cyklu oddychania. Aby uzyskać głębsze informacje na temat różnych pran i ich związku z bardziej subtelnymi poziomami praktyki, zobacz Jogę i ajurwedę Davida Frawleya oraz tłumaczenie Hatha Jogi Pradipika Swamiego Muktibodhanandy. W każdym razie zatrzymanie oddechu to niezwykle potężne praktyki i ważne jest, aby przed rozpoczęciem ich nauczania osobiście doświadczyć tego, nad czym pracujesz, zwłaszcza, że nie wszyscy obecni mogą mieć takie same potrzeby.Modyfikowanie świadomego rytmu oddechu poza równym stosunkiem (gdzie wdech dokładnie równa się wydechowi) lub stosowanie retencji może mieć niezwykłe efekty, a to, co może być korzystne dla jednego praktykującego w danym dniu, może być szkodliwe dla innego ciała lub w innym czasie.
Jeśli zdecydowałeś, że jesteś gotowy do użycia kontroli oddechu, aby stworzyć wyraźne efekty energetyczne na zajęciach, oto jak zacząć. Przed rozpoczęciem zajęć oceń energię w pomieszczeniu. Jeśli Twoi uczniowie są szczególnie niespokojni i rozmowni oraz wydaje się, że mają problemy z oswajaniem się z praktyką jogi, dobrym pomysłem może być wypróbowanie dłuższych wydechów (lub, w przypadku szczególnie doświadczonych uczniów, bardzo krótkiej retencji na zewnątrz) na początku zajęć. Jeśli uczysz praktyki w stylu winjasy, można to łatwo zrobić podczas Powitania Słońca, pozostawiając po prostu trochę więcej czasu na ruchy wykonywane podczas wydechu lub mówienia uczniom poprzez krótkie zatrzymanie na końcu każdego wydechu, podczas którego utrzymują każdą pozę chwilowo. W innych formach jogimożesz osiągnąć ten sam efekt, po prostu prosząc uczniów, aby siedzieli lub leżeli w medytacji, podczas gdy ćwiczą Ujjayi Pranayama (Zwycięski Oddech). Niezależnie od stylu nauczania, jeśli na początku zajęć poświęcisz od dziesięciu do piętnastu minut na podkreślenie wydechu (i być może dodasz retencję pod koniec każdego wydechu), zauważysz widoczne uspokojenie pozostałej części zajęć. Im lepiej znasz swoich uczniów, tym bardziej będzie to dla ciebie oczywiste. To może być nawet głęboko zaskakujące, zobaczyć uczniów, którzy ciągle wiercą się, po prostu spokojnie odpoczywając, nawet w trudnych pozach!zauważysz widoczne uspokojenie dla reszty klasy. Im lepiej znasz swoich uczniów, tym bardziej będzie to dla ciebie oczywiste. Może nawet być głęboko zaskakujący widok uczniów, którzy ciągle się wiercą, po prostu spokojnie odpoczywając, nawet w trudnych pozach!zauważysz widoczne uspokojenie dla reszty klasy. Im lepiej znasz swoich uczniów, tym bardziej będzie to dla ciebie oczywiste. To może być nawet głęboko zaskakujące, zobaczyć uczniów, którzy ciągle wiercą się, po prostu spokojnie odpoczywając, nawet w trudnych pozach!
Z drugiej strony, przedłużanie inhalacji będzie miało działanie energetyzujące. Jest to przydatne do pewnego momentu, ale jeśli jest przesadzone, może prowadzić do bardzo hałaśliwych zajęć, a nawet przeciążać systemy uczniów większą energią, niż wiedzą, z czym mają zrobić! Stosunek dłuższych wdechów (ewentualnie dodanie retencji po każdym wdechu) będzie pomagał w klasie, która wydaje się zmęczona, ale ważne jest, aby uważnie obserwować, że poziom energii w klasie w rzeczywistości rośnie, gdy uczysz oddechu tą drogą. Będzie działać tylko do pewnego momentu. Istnieje granica tego, jak „energetyzowane” ciało może uzyskać - chociaż może się to zmieniać w trakcie ćwiczeń! - i ważne jest, aby nie zmuszać do gwałtownego wdechu. Takie wymuszanie powoduje niepokój i stres zamiast spokojnej energii, która jest twoim celem. Idealnie,upewnij się, że twoi uczniowie czują się komfortowo z pełnymi wydechami, zanim wprowadzisz głębszy stosunek lub zatrzymanie w wdechu, ponieważ to poprzez wydech, niezależnie od proporcji, uwalniany jest nadmiar. Wydaje się, że nawet na poziomie fizjologicznym układ oddechowy człowieka kładzie większy nacisk na usuwanie dwutlenku węgla niż na wdychanie tlenu!
Kiedy już sam przećwiczysz te narzędzia i poeksperymentujesz z ich użyciem na zajęciach, zdasz sobie sprawę, że oddech może być tak samo głębokim i potężnym narzędziem w kształtowaniu klasy, jak każda konkretna asana lub sekwencja.
Jamie Lindsay naucza hatha jogi w różnych formach od 1996 roku. Studiował z wieloma starszymi nauczycielami Ashtanga i spędził dwa lata w Advanced Studies Program w Iyengar Yoga Institute w San Francisco. Pisma Szkoły Jogi Bihar i techniki Jogi Uniwersalnej wywarły znaczący wpływ na jego studia, a jego obecnym nauczycielem jest Andrey Lappa.
